Dış ticarette aktif şekilde hizmet veren firmalar; ithalat ve ihracat gibi eşyanın gümrük işlemlerini, çoğu zaman bu işi meslek olarak seçmiş olan gümrük müşavirliği firmaları tarafından gerçekleştirir. Gümrük müşavirliği firmaları, dolayı temsilci olarak dış ticaret firmalarının gümrüklerdeki işlemlerini en başından en sonuna kadar yakından takip ederek sonuçlandırır.
Genel olarak eşyanın gümrük işlemleri olarak nitelendirilen bu süreçte, gerçekleştirilen işlemlerin çok önemli bir kısmı evrak hazırlık ve evraklara göre hazırlanan beyannamenin tescil işlemi oluşturur. Evrak hazırlık süreci tamamlandıktan sonra gümrük beyannamesi, ‘’Bilgisayar Gümrük Etkinlikleri’’ (BİLGE) Sistemi üzerinden hazırlanır ve sağlanan bu entegrasyon sayesinde elektronik ortamda tescil edilir. Sonrasında ise gümrük işlemleri için bu beyanname ilgili gümrük idaresine gönderilir.
Gümrük Operasyon Süreci olarak da isimlendirilebilir olan, tescil işlemi yapılarak ilgili gümrüğe gönderilen beyannamenin gümrüklerde takibi ve beyanname içeriği eşyanın gümrük işlemlerinin sonuçlandırılması sürecinde, genel olarak gümrükleme sürecinin çok önemli bir aşamasını teşkil eder. Tescil edilerek gümrüğe gelen beyannamelerin, ilk olarak bir onay sürecine tabi tutulması gerekir. Beyanname ve yanındaki ekler, gümrük onay memuru tarafından detaylı şekilde incelenir ve beyanname ekinde bulunan belgeler ile beyannameye kaydedilen bilgilerle karşılaştırılır. Bu karşılaştırma sonucunda, eğer herhangi bir uyumsuzluk fark edilmez beyannameye sistem üzerinde onay verilir.
Yapılan karşılaştırmada herhangi bir sorun tespit edilirse, gümrük mevzuatına izin verilen düzeltmeler yapılabilir. Ayrıca kanuni olarak gereklilikleri yerine getirmek şartıyla beyannamenin iptal edilmesi de mümkündür. Beyannamenin gümrük onay memuru tarafından onaylanması durumunda, eşyanın tabi tutulması gereken hat kriteri ve muayeneyi gerçekleştiren memur, risk kriterleri çerçevesinde BİLGE sistemi tarafından otomatik şekilde belirlenir. Gümrükleme sürecine önemli etkisinden kaynaklı bu noktada kısaca, eşyanın tabi olabileceği muayene hat kriterlerinde bahsetmek daha faydalı olacaktır.
Gümrüğe gelen eşyaların bir gümrük işlemine tabi tutulması sırasında, söz konusu olan eşya ile alakalı yapılan beyanın doğruluğunun kontrol edilmesi gümrük işlemlerinin özünü teşkil eden önemli bir noktadır. Yapılan bu beyanın doğruluğunun kontrol edilmesi aşamasında, eşyanın muayene edilip edilmeyeceği, muayene edilecekse ne kadar eşyanın muayene edileceği gibi konular gümrük yönetmeliğinin 180. Maddesinde detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
Gümrüklerde aktif şekilde kullanılan ve süreci kolaylaştıran 4 çeşit muayene hat kriteri vardır.
2015 yılında ülkemizin gümrük idarelerinde işlem gören beyanname adetleri ve oranları ise şu şekilde sıralanabilir:
Kırmızı Hat:
Eşyanın evrakları ile beraber kendisinin de fiziki olarak kontrole tabi tutulduğu bir hattır.
Kırmızı hatta eşyaların muayenesi şu şekilde gerçekleştirilir:
Gümrük müşavirliği firmaları, dış operasyon uzmanı olarak çalışmalarını sürdüren personellerin, kırmızı hatta düşüp fiziki olarak muayene edilecek eşyalarla alakalı çok önemli görevleri bulunur. Bunlardan en önemlisi ise muayene ile alakalı görevli memurun istediği şekilde ve istediği zaman eşyanın muayeneye hazır edilmesini sağlamaktır. Muayene ile görevli olan memurlar, birden fazla geçici depolama alanı ya da antrepoda görevli olurken, buralarda çok farklı saatlerde eşya muayenesi yapılmaktadır. Memurun muayene saatinin kaçırılması ya da eşyanın talep edilen şekilde muayeneye hazır edilmemesi durumunda, muayenenin bir sonraki güne kalmasına ve sürecin doğal olarak uzamasına neden olacaktır.
Söz konusu dış operasyon uzmanının, gümrük işlemi yapılan eşyanın özellikleriyle alakalı detaylı bilgiye sahip olması gerekir. Muayene ile görevli olan memurların, eşya ve beyanname ile alakalı sordukları soru ve isteyecekleri bilgilerle ilk muhatap olan kişi bu noktada sadece dış operasyon uzmanıdır. Sorulan sorulara verilen cevapların her bakımdan tatmin edici olması, görevli memur üzerinde mutlaka olumlu etki yaratacak ve gümrükleme süreci çok daha hızlı bir şekilde devam edecektir.
Muayenesi yapılan eşyalara için gerekli olan kimyagerlik tahlil işlemi gibi durumlarda, eşyadan numune alınmasına nezaret ve numunenin tahlile sevki ile ilgili yapılması gereken işlemlerin takibi de süreç açısından son derece önemlidir.
Sarı Hat:
Sarı hatta fiziki herhangi bir kontrol söz konusu olmamakla beraber, bu hatta yalnızca evrak kontrolü yapılır. Yani beyannamede yer alan tarife, ekler, bilgiler, kıymet, miktar, yasaklayıcı ve kısıtlayıcı önlemler detaylı şekilde incelendikten sonra, eğer uygunsa beyanname ile ilgili işlemler sonlandırılır. Muayene ile görevli olan memur, beyannamede ekli olan evraklar arasında bir uyumsuzluk tespit ederse, eşyanın muayene edilmesi konusunda talebini idare amirine yazılı şekilde bildirir. İdari amiri eğer uygun görürse, muayene edilerek işlemler kırmızı hattaki muayene ile görevli memur tarafından yürütülür. İdari amiri, muayene ile görevli olan memurun bu talebini uygun görmediği takdirde, işlemler sarı hatta yürütülmeye devam eder.
Gümrüklerde muayenede tabi tutulan eşyalarla alakalı beyannamelerin yaklaşık olarak %60 gibi büyük bir bölümü, sarı hat muayene kriterinde işlem görür. Bu yüzden sarı hatta muayeneye tabi tutulacak beyannamelerin işlemler, gümrük onay servisi tarafından verilen onay sırasına göre ilgili muayene memurunun sistemine düşerek ekranda görünür.
Mavi Hat:
Onaylanmış olan Kişi Statü belgesi sahibi, firmalara ait beyannamelerin bu hatta işlem gördüğü bir konumda yer alır. Mavi hattı olan firmaların ithalat ya da ihracat işlemlerinde, beyannameye eklenmesi gerekli olan bazı evraklar eklenmeden işlemler tamamlanabilir. Yine mavi hattan faydalanma hakkına sahip olan firmaların, eşyası gümrükte genel olarak muayene edilmez. Vergiler yatırıldıktan sonra, firma malları eksiksiz bir şekilde teslim alır. Sonrasında ise bu eşyaların muayenesi, gümrük denetim elemanları tarafından risk analizi yönetimi ile firma deposunda ya da eşya kullanıldıysa muhasebe kayıtları üzerinde sonraki kontrol usulleriyle gerçekleştirilir. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi olan firmaların bahsi geçen kolaylıklardan faydalanabildiği hat ise yeşil hat olarak bilinir.
Yeşil Hat:
Eşyanın belge kontrolüne ya da fiziki muayeneye tabi tutulmadığı bir hat olarak bilinir. Yolcu işlemleri, Cumhurbaşkanının zat ve ikametgâhı için gelen eşya, Milli Savunma bakanlığı tarafından ithal edilen eşya, diplomatik eşyalar yeşil hatta işlem görür. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi olan firmaların gümrük işlemleri de yeşil hatta yürütülür. Yolcuların, yolcu salonlarında yeşil hattan geçmeleri ‘’Gümrüğe tabi olan herhangi bir eşyam yoktur’’ demek olarak kabul edilir. Ancak eşyalar eğer yeşil hattan geçtikten sonra gümrük personeli tarafından yapılan kontrolde, yolcunun beyanına aykırı bir şekilde muafiyet kapsamında eşyası olduğu tespit edilirse, gümrük idaresi tarafından yapılan değerlendirme sonucunda kanunda öngörülen işlemler yapılmakta, gerektiği durumlarda ise yine ilgili mevzuatın öngördüğü cezalar uygulanır.
Gümrük işlemleri tamamlanmış olan eşyaların firma deposuna teslim edilme aşamasında, aslında kritik bir konumda yer alan gümrük müşavirlerine çok önemli bir görev düşmektedir. Gerektiği takdirde araç temini, eşyanın araca zarar görmeyecek şekilde yüklenmesi ve zamanında firmaya teslim edilmesi konusunda gerekli olan işlemlerin özenli bir şekilde takibinin yapılması gerekir.
Gümrük müşavirliklerinin gümrüklerde takip etmesi gereken işlemler, yalnızca eşyanın muayenesi ve firmaya teslimi sürecinde ibaret değildir. Daha önceki gümrük işlemleri ile alakalı verilen teminatların geri alınması, gerektiği durumda ek süre talepleri, mesaili işlemler için verilecek dilekçeler, gerekli izinler için müracaatlar gibi her türlü yazışmanın sık bir şekilde takip edilmesi gerekir.
Dış operasyon görevini yürütecek olan personellerin, gümrük ve dış ticaret konusunda profesyonel olması ve gümrük mevzuatından uzmanlaşmış olması gerekir. Ayrıca eşyayı çok iyi tanıyan, firma ile gümrük arasındaki bilgi ve belge akışını sorunsuz bir şekilde ve zamanında yapabilecek yetkinliğe sahip olması son derece önemlidir. Bu görevi yürütenlerin belli bir takım yasal koşulları yerine getirmiş olmasının yanı sıra, gümrük müşavir belgesine sahip olması gerekir. Bu mesleğe girebilmek için zorlu ve zaman alan bir sürecin, başarılı bir şekilde tamamlanmış olması gerekir.
Gümrük işlemlerinde ve dış ticarette başarıyı yakalamak için tercih edilen gümrük müşavirliği firmalarının çok önemli bir yeri vardır. Bu konuda kaliteye öncelik verilmediği durumlarda, ticarette başarıyı yakalamak isteyen firmalar için hem zamandan hem de nakitten zarar etmek kaçınılmaz olacaktır.
Bu konuda her zaman yüksek standartlarda hizmet vererek farkını ortaya koyan Ercan Gümrükleme; müşterilerin istek ve beklentileri ile yakından ilgilenen bir firma olarak dikkat çeker. Uzun süredir gümrükleme ve dış ticaret alanında profesyonel hizmetleriyle avantaj elde etmenize neden olan Ercan Gümrükleme, bu sayede sektörde her geçen gün daha çok büyümeye ve gelişmeye devam eder. Sizde bu kaliteyi yaşamak ve lojistik sürecinde karşınıza çıkabilecek sorunlara akılcı çözüm önerileri sunan bir firma ile süreci iyileştirmek için, web sitemizde yer alan iletişim numaralarını kullanarak bizimle irtibat kurabilirsiniz.